Karadağ, son yıllarda yalnızca turistik bir destinasyon değil, aynı zamanda yaşamak ve yatırım yapmak için de giderek daha fazla tercih edilen bir ülke haline gelmiştir. Avrupa kıtasında yer alması, deniz ve dağların bir arada sunduğu eşsiz doğal güzellikleri, güvenli yaşam koşulları ve düşük maliyetli şirket kurma imkânları, Karadağ’a taşınmayı düşünenlerin ilgisini çekmektedir. Ancak her ülkeye taşınmada olduğu gibi, Karadağ’a yerleşmeden önce bilinmesi gereken birçok önemli husus vardır. Bu yazıda Karadağ’a taşınırken dikkat edilmesi gereken tüm hukuki, ekonomik, kültürel ve sosyal boyutları ayrıntılı şekilde ele alacağız.
1. Karadağ’ın Genel Profili
Karadağ, 2006 yılında bağımsızlığını ilan etmiş genç bir devlettir. Nüfusu yaklaşık 620 bin civarındadır ve başkenti Podgorica’dır. Adriyatik kıyısındaki turistik şehirleri Budva, Kotor, Herceg Novi ve Tivat, hem yerleşim hem de yatırım açısından oldukça cazip bölgeler arasında yer alır.
Ülkenin resmi dili Karadağca’dır ancak Sırpça, Boşnakça, Hırvatça ve Arnavutça da yaygın biçimde konuşulmaktadır. İngilizce, özellikle genç nüfus ve turizm bölgelerinde anlaşılır düzeydedir. Bu da yabancılar için günlük yaşamı kolaylaştıran bir unsurdur.
Karadağ’ın para birimi Euro’dur. Avrupa Birliği üyesi olmamakla birlikte AB aday ülkesidir. Bu da ilerleyen yıllarda Karadağ’ın AB’ye katılmasıyla birlikte burada oturum ve vatandaşlık almış kişilere büyük avantajlar sağlayacaktır.
2. Oturum ve Çalışma İzinleri
Karadağ’a taşınmayı düşünen yabancıların ilk olarak bilmesi gereken konu, oturum ve çalışma izinleridir. Türk vatandaşlarının Karadağ’da vizesiz kalış süreleri 90 gündür. Ancak kalıcı olarak taşınmak isteyenler için bu süre yeterli değildir.
Oturum izni almanın yolları şunlardır:
- Şirket kurarak oturum izni: En sık tercih edilen yöntemdir. Karadağ’da küçük bir şirket kurarak hem oturum hakkı hem de çalışma izni elde edebilirsiniz.
- Çalışma üzerinden oturum izni: Karadağ’daki bir işverenle resmi sözleşme yaparak oturum alınabilir.
- Aile birleşimi: Karadağ’da oturum hakkı olan biriyle aile bağı bulunan kişiler bu yolla oturum izni alabilir.
- Emlak yatırımı: Resmî olarak oturum garantisi vermese de, taşınmaz sahibi olmak oturum başvurularını güçlendiren bir unsurdur.
Avukat aracılığıyla yapılacak başvurular, belgelerin eksiksiz hazırlanması ve yasal sürecin doğru işletilmesi açısından büyük avantaj sağlar. Özellikle şirket kuruluşu yoluyla oturum almak isteyenlerin ticaret sicil, vergi dairesi ve göçmenlik ofisiyle koordineli hareket etmesi gereklidir.
3. Hukuki Süreçler ve Belgeler
Karadağ’a taşınırken hukuki sürece dikkat etmek çok önemlidir. Eksik veya hatalı belge sunulması, oturum başvurularının reddedilmesine yol açabilir.
Gerekli belgelerden bazıları şunlardır:
- Pasaport ve kimlik fotokopileri
- Adli sicil kaydı (Türkçe alınır ve apostil yapılır, ardından Karadağca’ya çevrilir)
- Doğum belgesi
- Sağlık sigortası poliçesi
- İkamet adresini gösteren kira kontratı veya tapu belgesi
- Şirket kuruluş belgeleri (şirket üzerinden oturum alınacaksa)
Ayrıca Karadağ yasaları, şirket kuran yabancıların her ay muhasebeciyle çalışmasını zorunlu kılmaktadır. Vergisel sorumlulukların doğru yönetilmesi için yerel bir muhasebeciyle sözleşme yapılmalıdır.
4. Konut ve Yaşam Masrafları
Karadağ’a taşınırken en çok merak edilen konulardan biri konut fiyatları ve yaşam masraflarıdır.
- Kira bedelleri: Şehir merkezlerinde 1+1 daireler aylık 400–600 Euro aralığında, lüks sahil bölgelerinde ise 800 Euro’dan başlayabilir.
- Emlak fiyatları: Kotor, Budva ve Tivat gibi bölgelerde deniz manzaralı daireler 150.000 Euro’dan başlayan fiyatlarla satışa sunulmaktadır.
- Yaşam giderleri: Karadağ’da market, ulaşım ve restoran fiyatları Türkiye’ye kıyasla biraz daha yüksektir. Ancak Batı Avrupa ülkelerine göre hâlâ oldukça ekonomiktir.
Ayrıca taşınma sürecinde mutlaka noter tasdikli kira kontratı yapılmalıdır. Bu kontrat, oturum başvurusunda ibraz edilmesi gereken zorunlu bir belgedir.
5. Kültürel Uyum ve Dil
Her ülkeye taşınmada olduğu gibi, Karadağ’a yerleşirken de kültürel uyum süreci vardır. Balkan kültürünün sıcaklığı burada hâkimdir. İnsanlar misafirperverdir ancak resmi işlemlerde bürokrasi yavaş işleyebilir.
Karadağca öğrenmek, günlük yaşamda büyük avantaj sağlar. Özellikle devlet kurumlarında İngilizce konuşan personel sayısı sınırlıdır. Bu nedenle temel seviyede Karadağca bilgisi edinmek süreci kolaylaştırır.
6. Eğitim ve Sağlık Sistemi
Çocuklu ailelerin Karadağ’a taşınmadan önce araştırması gereken en önemli konu eğitim sistemidir. Karadağ’da devlet okulları ücretsizdir, ancak eğitim dili Karadağcadır. Yabancı aileler genellikle özel veya uluslararası okulları tercih etmektedir.
Sağlık sistemi kamu ve özel olarak ikiye ayrılır. Kamu hastaneleri ücretsizdir, ancak hizmet kalitesi sınırlı olabilir. Yabancıların genellikle özel sağlık sigortası yaptırması tavsiye edilir. Özel kliniklerde hizmet kalitesi yüksektir ve İngilizce bilen doktor sayısı daha fazladır.
7. Vergilendirme ve İş Kurma Avantajları
Karadağ, düşük vergi oranlarıyla yatırımcılar için cazip bir ülkedir. Kurumlar vergisi oranı %9’dur ve bu oran Avrupa’daki en düşük seviyelerden biridir. KDV oranı ise %21’dir.
Şirket kurmak kolaydır, ancak her ay muhasebe raporlarının verilmesi zorunludur. Ayrıca banka hesabı açmak için oturum başvurusunun ilerlemiş olması gerekebilir.
Yatırım yapmak isteyenlerin hukuki danışmanlık alması, ileride doğabilecek sorunları önlemek açısından önemlidir.
8. Günlük Yaşam ve Sosyal Hayat
Karadağ’da yaşam sakin ve huzurludur. Büyük şehirlerde trafik yoğunluğu bulunmaz. İnsanlar genellikle günlerini sahilde, kafelerde veya doğa içinde geçirir.
Türk topluluğu Karadağ’da giderek büyümektedir. Özellikle Podgorica ve sahil şehirlerinde Türk restoranları, marketleri ve sosyal dernekler bulunmaktadır. Bu da uyum sürecini kolaylaştıran bir faktördür.
9. Taşınmadan Önce Dikkat Edilecek Hukuki Noktalar
- Kira sözleşmesi mutlaka noter onaylı olmalıdır.
- Şirket kuruluşunda yerel bir avukatla çalışmak ileride sorun yaşamamak için kritik önemdedir.
- Vergi ve muhasebe yükümlülükleri aylık olarak yerine getirilmelidir.
- Sağlık sigortası, oturum başvurusu için zorunludur.
- Belgeler apostil edilmeden Karadağ’da geçerli kabul edilmez.
10. Sonuç
Karadağ’a taşınmak, doğru planlama yapıldığında hem huzurlu bir yaşam hem de Avrupa’da yatırım fırsatları sunan bir adımdır. Ancak hukuki süreçler, oturum izinleri ve mali yükümlülükler profesyonel destek alınmadan zorlayıcı olabilir.
Avukat desteğiyle yapılan başvurular, hatasız ve hızlı ilerler. Ayrıca Karadağ’da yaşayan bir hukukçuyla sürecin yürütülmesi, hem yasal hem de pratik konularda güvenli bir gelecek sağlar.
