Karadağ’da yaşamaya başlayan birçok Türk vatandaşı, burada ev, arsa ya da şirket gibi mal varlıkları edinirken; yaşamın doğal akışı içinde şu sorular da önem kazanmaya başlıyor:
Vefat durumunda Karadağ’daki mallar ne olur?
Türkiye’deki mal varlıklarıyla bağlantılı bir sorun çıkar mı?
Karadağ’da miras hukukunun işleyişi nasıldır?
Avukat.me olarak Karadağ’da yerleşik yaşayan Türk vatandaşlarının hem yaşarken hem de vefat sonrası mal varlıklarının korunması için danışmanlık sunuyoruz. Bu yazıda; Karadağ’da mirasın nasıl işlendiğini, Türkiye’deki mallarınızın etkilenip etkilenmeyeceğini, iki ülke arasında geçerli kuralların neler olduğunu tüm detaylarıyla anlatıyoruz.
1. Karadağ’da Miras Hukukunun Temel Yapısı
Karadağ’da miras hukuku, Medeni Kanun kapsamında düzenlenmiştir ve yasal mirasçılık ile vasiyetnameye dayalı mirasçılık olmak üzere iki ana başlığa ayrılır.
Yasal Mirasçılık (Zakonito Nasljeđivanje)
Karadağ yasalarına göre, bir kişi vefat ettiğinde öncelikle:
- Eşi
- Çocukları (biyolojik ya da evlatlık)
- Anne, baba ve kardeşleri
mirasçı olarak kabul edilir. Bu sıraya göre miras dağıtılır. Çocuklar arasında evli ya da bekar, Karadağ vatandaşı ya da yabancı ayrımı yapılmaz.
Vasiyetnameye Dayalı Miras
Vefat eden kişi hayattayken geçerli bir vasiyetname bırakmışsa, yasal mirasçıların dışında başka kişilere de mal bırakabilir. Ancak:
- Vasiyetnamenin yazılı olması
- Noter huzurunda düzenlenmiş olması
- Karadağ hukuk kurallarına uygun şekilde hazırlanması
gereklidir. Aksi hâlde vasiyetname geçersiz sayılır.
2. Türkiye Vatandaşı Olarak Karadağ’da Mirasçı Olabilir miyim?
Evet, Karadağ’da mülk edinmiş bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı vefat ettiğinde, yasal varisleri Karadağ’da mirasçı olarak tanınır. Karadağ yasaları, yabancı uyrukluların da miras edinmesini kabul eder.
Yani:
- Karadağ’daki bir ev, arsa, araç, banka hesabı veya şirket,
- Türkiye’deki mirasçılara resmî işlemler tamamlandığında geçebilir.
Ancak bu noktada Türkiye’deki varislerin Karadağ’daki miras sürecini başlatması gerekir. Türkiye’deki mahkeme kararları otomatik olarak Karadağ’da geçerli değildir.
3. Karadağ’da Miras İşlemleri Nasıl Başlatılır?
Bir kişi Karadağ’da vefat ettiğinde, miras süreci genellikle şu şekilde başlar:
1. Ölümün Bildirilmesi ve Ölüm Belgesi
Öncelikle Karadağ’daki belediyeye (Opština) ölüm bildirimi yapılır ve ölüm belgesi (Umrlica) alınır.
2. Noterlik Başvurusu
Miras süreci Karadağ’daki noterler (javni beležnik) aracılığıyla yürütülür. Noterler, yasal mirasçıları belirler ve taraflara tebligat yapar.
3. Mirasçılık Belgesi (Rješenje o nasljeđivanju)
Noter, tüm tarafları dinledikten ve gerekli belgeleri aldıktan sonra, kimin ne kadar pay alacağına dair karar verir. Bu belgeyle birlikte kişi yasal mirasçı olarak tanınır.
4. Tapu ve Diğer Kurumlara Bildirim
Mirasçılık kararı alındıktan sonra, tapu dairesi, trafik müdürlüğü veya banka gibi kurumlara bu karar bildirilir ve mülkiyet devri yapılır.
4. Türkiye’deki Mal Varlığınız Etkilenir mi?
Kısa cevap: Hayır, doğrudan etkilenmez. Ancak bazı özel durumlarda dolaylı etkiler olabilir. Şöyle ki:
- Karadağ’daki ölüm Karadağ makamlarınca tescil edilir, ancak bu bilgi Türkiye’ye otomatik iletilmez.
- Türkiye’de de ayrı bir miras davası (veraset ilamı) açılması gerekir.
- Türkiye’deki mirasçılar, Karadağ’daki süreci ayrı; Türkiye’dekini ayrı yürütmelidir.
Yani, Karadağ ve Türkiye arasında miras konusunda doğrudan bir bilgi paylaşımı veya otomatik işlem sistemi yoktur. Her iki ülkede ayrı ayrı hukuki süreçlerin takip edilmesi gerekir.
5. Türkiye’deki Veraset İşlemleriyle Karadağ’daki Süreç Uyuşur mu?
İki ülkenin hukuki sistemleri birbirinden bağımsız olduğu için, Türkiye’deki veraset ilamı Karadağ’da doğrudan geçerli sayılmaz. Ancak:
- Apostil şerhli şekilde çevrilmiş ve noter onaylı bir veraset belgesi, Karadağ’daki noter tarafından delil olarak dikkate alınabilir.
- Yine de bu belgeyle mirasın Karadağ’da resmi olarak devri için Karadağ’daki noter süreci yine de tamamlanmak zorundadır.
Buradaki en büyük yanlış anlama:
“Türkiye’den veraset çıkardım, Karadağ’daki mal da otomatik bana geçer” düşüncesidir. Bu, Karadağ sistemine göre mümkün değildir.
6. Karadağ’da Miras Davası Açmak Zorunda Mıyım?
Eğer mirasçılar arasında ihtilaf yoksa, noter süreci dava açmadan tamamlanabilir. Ancak:
- Birden fazla mirasçı varsa
- Taraflar anlaşamıyorsa
- Vasiyetnameye itiraz varsa
bu durumda süreç mahkemeye taşınır. Karadağ’daki miras mahkemeleri oldukça yavaş işlemektedir. Avukat desteğiyle yürütülen işlemler bu süreci ciddi oranda hızlandırır.
7. Şirket, Araç, Ev… Ne Tür Mallar Miras Kapsamına Girer?
Karadağ’da miras yoluyla edinilebilecek mal varlıkları şunlardır:
- Tapulu gayrimenkuller (arsa, konut)
- Şirket hisseleri
- Araçlar
- Banka hesapları
- Kişisel eşyalar ve menkuller
- Borçlar (evet, borçlar da miras kalabilir)
Şirket ortaklıkları söz konusuysa, mirasçının hissedar olarak devralabilmesi için şirket sözleşmesine özel hüküm konulmuş olması gerekir. Aksi hâlde, şirketin yeni hisse yapısının noterle uyumlu hale getirilmesi zorunludur.
8. Vasiyetname İle Mal Bırakmak Mümkün mü?
Evet. Karadağ’da geçerli bir vasiyetnameyle, yasal mirasçılar dışında kişilere de mal bırakabilirsiniz. Ancak bu vasiyetnamenin:
- Yazılı olması
- Noter huzurunda hazırlanması
- Yasal saklı pay kurallarını ihlal etmemesi
gereklidir.
Dikkat: Vasiyetname ile tüm malınızı bir kişiye bırakamazsınız. Saklı pay kuralları nedeniyle eş ve çocukların belirli hakları korunur.
9. Karadağ’daki Miras Vergisi Uygulaması Nasıldır?
Karadağ’da şu an için miras vergisi oranı oldukça düşüktür. Birinci derece yakınlara (eş, çocuk, anne-baba) vergi muafiyeti uygulanmaktadır.
Ancak:
- Uzaktan akraba ya da aile dışı bir kişiye mal kaldıysa vergi doğabilir
- Şirket hisseleri ya da ticari varlıklar için farklı değerlendirmeler olabilir
- Yıllık gelir beyanı nedeniyle dolaylı vergilerle karşılaşılabilir
Bu noktada Avukat.me olarak miras sonrası vergi yükümlülüklerinizi de analiz ediyoruz.
10. Avukat Desteksiz İşlem Yapılır mı?
Teorik olarak evet. Ancak pratikte çok sayıda sorun yaşanabiliyor:
- Belgelerin eksik çevrilmesi
- Tapu ya da şirket devrinde noterle uyumsuzluk
- Türkiye’deki belgelerin Karadağ’da tanınmaması
- Sürecin aylarca sürmesi
- Hak kaybı ya da işlem reddi
Bu yüzden Karadağ’daki yerel bir avukat ile çalışmak süreci büyük ölçüde hızlandırır ve sorunları daha baştan önler.
Sonuç: İki Ülke Arasında Sorunsuz Miras İçin Profesyonel Destek Şart
Karadağ’da yaşamak ve mal sahibi olmak, hayat kalitesini artırırken; ölüm sonrası mal varlığının güvenli şekilde devredilmesi de ciddi bir planlama gerektirir.
Özellikle Türkiye’de yakınları bulunan kişiler için çift hukuk sistemine uyumlu, stratejik bir yaklaşım şarttır.
Avukat.me olarak Karadağ’daki vefat ve miras süreçlerinde, hem Karadağ’da hem Türkiye’de gerekli koordinasyonu sağlayarak varislerin haklarını eksiksiz olarak almasını sağlıyoruz.
📩 Size ya da yakınlarınıza ait Karadağ’daki mal varlıklarının hukuki durumu hakkında bilgi almak isterseniz bizimle iletişime geçebilirsiniz.
