Giriş
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının veya yabancı uyruklu kişilerin en sık karşılaştığı konulardan biri yabancı plakalı araçların Türkiye’den çıkışı meselesidir. Özellikle bir başkasına ait olan aracın, vekâletname yoluyla yurtdışına çıkarılması sırasında hem gümrük mevzuatının hem de uluslararası taşıt kullanım kurallarının dikkatle uygulanması gerekir.
Bu yazımızda şu sorulara yanıt vereceğiz:
- Yabancı plakalı araç vekâletname ile nasıl yurtdışına çıkarılır?
- Gümrük idaresi hangi belgeleri ister?
- Vekâletnamenin şekli ve noter işlemleri nasıl yapılır?
- Türkiye’de ikamet eden biri bu işlemi yapabilir mi?
- Sık yapılan hatalar nelerdir ve hangi durumlarda aracın çıkışına izin verilmez?
- 2025 yılı itibariyle güncel uygulamalar nelerdir?
1. Yabancı Plakalı Taşıtların Türkiye’deki Hukuki Statüsü
1.1. Yabancı Plakalı Araç Nedir?
Yabancı plakalı araç, yurtdışında tescil edilmiş ve plaka tahsisi yapılmış olan taşıt anlamına gelir. Bu araçlar genellikle yurtdışında ikamet eden Türk vatandaşları, mavi kart sahipleri veya yabancı uyruklular tarafından Türkiye’ye getirilir.
1.2. Türkiye’de Kalış Süresi
Gümrük Kanunu’na göre yabancı plakalı araçlar, sahibinin statüsüne göre geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye’de belirli sürelerle kalabilir. Bu süre genellikle 730 gün olup, ikamet durumuna göre değişebilir.
2. Vekâletname ile Yurtdışına Araç Çıkarma Şartları
2.1. Gümrük Müdürlüğüne Vekâletname Sunma Zorunluluğu
Araç sahibinin aracı bizzat çıkaramayacağı durumlarda, noter onaylı ve apostil işlemi yapılmış bir vekaletname düzenlenmelidir. Bu belge gümrük idaresine sunulmadan araç çıkışına izin verilmez.
2.2. Vekâlet Alan Kişinin Yurtdışında Yerleşik Olması
En kritik şartlardan biri, aracı çıkaracak kişinin yurtdışında ikamet etmesidir. Yani Türkiye’de ikamet eden bir kişinin, vekâletname olsa bile, aracı yurtdışına çıkarması mümkün değildir.
2.3. Ortak Başvuru Zorunluluğu
Gümrük uygulamalarında hem vekalet veren (araç sahibi) hem de vekalet alan kişi birlikte gümrük idaresine başvurmalıdır. Bu başvuru sırasında vekâletname ibraz edilir ve sistem üzerinden işlem yapılır.
3. Vekâletnamenin Geçerliliği ve Şekil Şartları
3.1. Noter Onayı
Vekâletnamenin, Türkiye’de noterden veya yurtdışında Türk konsolosluklarından onaylı olması gerekir.
3.2. Apostil Şartı
Eğer vekâlet yurtdışında düzenlenmişse, Lahey Apostil Şerhi taşımalıdır. Aksi takdirde Türkiye’de geçerli olmayabilir.
3.3. İçerik Detayları
Vekâletnamede mutlaka şu ifadeler bulunmalıdır:
- Aracın marka, model, şasi ve plaka bilgileri,
- Aracı yurtdışına çıkarma yetkisi,
- Gümrük idaresinde işlem yapma yetkisi.
4. Gümrük Süreci Adım Adım
4.1. Başvuru Öncesi Hazırlık
- Araç ruhsatı,
- Sigorta poliçesi,
- Noter onaylı vekâletname,
- Pasaportlar.
4.2. Gümrükte Yapılan İşlemler
- Vekâletname ibraz edilir,
- Araç ve şahıs bilgileri TAKBİS ve TAREKS sistemine kaydedilir,
- Araç yurtdışına çıkış için onaylanır.
4.3. Süreç Sonrası
Aracın yurtdışına çıkışıyla birlikte Türkiye’deki geçici ithalat hakkı kapanır. Araç tekrar Türkiye’ye sokulursa, süre yeniden işlemeye başlar.
5. Sık Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Türkiye’de ikamet eden bir kişi vekâletnameyle yabancı plakalı aracı çıkarabilir mi?
Hayır. Yalnızca yurtdışında yerleşik kişiler bu işlemi yapabilir.
Soru 2: Vekâletname İngilizce veya başka bir dilde olabilir mi?
Evet, olabilir. Ancak Türkiye’de kullanılacaksa yeminli tercüme ile Türkçe’ye çevrilmesi gerekir.
Soru 3: Vekâletname olmadan araç çıkışı mümkün mü?
Kesinlikle hayır. Gümrük Müdürlüğü vekâletnamesiz hiçbir şekilde işlem yapmaz.
6. En Çok Yapılan Hatalar ve Çözüm Yolları
- Eksik vekâletname: Araç bilgileri yer almayan vekâlet geçersiz sayılır.
- Yerleşiklik şartı ihlali: Türkiye’de yaşayan birinin aracı çıkarmaya çalışması yasaktır.
- Sigorta eksikliği: Uluslararası sigortası (yeşil sigorta) olmayan araçlar çıkış yapamaz.
- Apostilsiz vekâletname: Yurtdışında alınan vekâlet apostil yapılmadıkça kabul edilmez.
7. Hukuki Dayanaklar
- 4458 Sayılı Gümrük Kanunu
- Geçici İthalat Rejimi Tebliği
- Karayolları Trafik Kanunu
- Lahey Apostil Sözleşmesi (1961)
8. Profesyonel Hukuki Destek Almanın Önemi
Vekâletnameyle araç çıkarma süreci her ne kadar basit görünse de, yanlış bir adımda aracın gümrükte kalması veya sahibine ciddi idari para cezaları uygulanması söz konusu olabilir. Bu nedenle özellikle uluslararası taşıt işlemleri ve gümrük hukuku konusunda uzman bir avukattan destek almak süreci sorunsuz hale getirir.
Sonuç
Yabancı plakalı taşıtların vekâletname ile yurtdışına çıkarılması, sıkı şekilde düzenlenmiş hukuki bir süreçtir. Geçerli vekâletname, yurtdışında yerleşiklik ve gümrük başvurusunun doğru yapılması bu sürecin üç temel ayağını oluşturur. 2025 yılı itibariyle uygulamalar, dijital sistemlerle daha şeffaf hale gelse de, prosedürlerin eksiksiz yerine getirilmesi zorunludur.
