Karadağ’da şirket kurarak oturum izni almak isteyen birçok kişi internet üzerinden farklı fiyatlarla karşılaştığında kafası kar1. Giriş – Neden Haklarınızı Bilmelisiniz?
Karadağ, huzurlu yaşamı, doğal güzellikleri ve Avrupa ile güçlü bağlantıları nedeniyle son yıllarda çok sayıda Türk vatandaşının yerleşim yeri haline geldi. Ancak yeni bir ülkede yaşamak, sadece günlük hayatınıza değil, aynı zamanda hukuki hak ve sorumluluklarınıza da hâkim olmanızı gerektirir.
Polis tarafından durdurulmak, ister araç kullanırken, ister yaya olarak sokakta olsun, her zaman biraz tedirginlik yaratabilir. Özellikle yabancı bir ülkede yaşıyorsanız, sürecin nasıl işleyeceğini bilmek hem yasal sorunların önüne geçer hem de olası hak ihlallerine karşı kendinizi korumanızı sağlar.
Bu yazıda, Karadağ’da yaşayan Türk vatandaşlarının polis durduğunda hangi haklara sahip olduğunu, hangi belgeleri yanında bulundurması gerektiğini ve hak ihlali durumunda neler yapabileceğini ayrıntılı olarak ele alacağız.
2. Karadağ’da Polis Yetkileri ve Hukuki Çerçeve
Karadağ’da polis faaliyetleri, Karadağ Polis Yasası (Zakon o unutrašnjim poslovima) ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenir. Polis, belirli koşullar altında hem vatandaşları hem de yabancıları durdurma yetkisine sahiptir.
Polis hangi durumlarda sizi durdurabilir?
- Kimlik tespiti gerektiğinde (kim olduğunuzdan emin olmak amacıyla)
- Trafik ihlali şüphesi olduğunda
- Suç işlenmiş veya işlenmekte olduğuna dair makul şüphe bulunduğunda
- Kamu güvenliğini tehdit eden durumlarda
- Olay yeri tanığı veya mağduru olduğunuz düşünüldüğünde
Polis, durdurma sırasında yetkilerini aşmamak ve hukuka uygun davranmak zorundadır. Keyfi durdurma ve kimlik kontrolü, hukuken sınırlandırılmıştır.
3. Kimlik ve Belgeler – Yanınızda Bulundurmanız Gerekenler
Karadağ’da yaşayan bir Türk vatandaşı olarak, polis tarafından durdurulduğunuzda kimliğinizi ispat edebilmeniz gerekir. Bunun için şu belgeler önemlidir:
- Oturum Kartı (Boravišna dozvola)
Karadağ’da yasal olarak ikamet ettiğinizi gösterir. Süresi dolmamış olmalıdır. - Pasaport
Yabancı kimliğinizin en güçlü kanıtıdır. Süresi dolmuş pasaportla işlem yapmak hukuki sorun çıkarabilir. - Sürücü Belgesi
Karadağ’da araç kullanıyorsanız, Türk ehliyetiniz belirli süre geçerli olabilir ancak uzun vadede Karadağ ehliyetine çevirmeniz gerekebilir. - Araç Ruhsatı ve Sigorta Poliçesi
Trafik çevirmelerinde mutlaka sorulur.
⚠️ Önemli: Karadağ polisi, kimlik belgesi yerine yalnızca telefonunuzda pasaport fotoğrafını göstermenizi kabul etmeyebilir. Fiziksel belge taşımanız önerilir.
4. Polis Durduğunda Sahip Olduğunuz Haklar
Karadağ yasaları, yabancıların da temel insan haklarını korur. Polis sizi durdurduğunda şu haklara sahipsiniz:
4.1. Kimlik Kontrolünde Haklarınız
- Kimliğinizi gösterme yükümlülüğünüz vardır, ancak gereksiz yere detaylı sorguya çekilme hakkınız yoktur.
- Polis kimliğinizi aldıysa, makul sürede iade etmek zorundadır.
4.2. Sessiz Kalma Hakkı
- Suç şüphesi varsa, ifade vermeme hakkınız vardır.
- İfade vermeden önce avukat talep edebilirsiniz.
4.3. Avukat Talep Etme Hakkı
- Gözaltına alınmanız veya sorgulanmanız durumunda, kendi avukatınızı seçme hakkınız vardır.
- Karadağ’da yaşayan Türk avukatlar üzerinden hukuki destek almak iletişim ve kültürel farklar açısından avantaj sağlar.
4.4. Arama ve Üst Araması
- Polis, aracınızı veya üzerinizi yalnızca belirli hukuki koşullar altında arayabilir.
- Arama sırasında yanınızda tanık bulunması veya aramanın tutanağa geçirilmesi gerekir.
4.5. Zor Kullanma Sınırları
- Polis, zor kullanma yetkisini sadece gerekli ve orantılı ölçüde kullanabilir.
- Fiziksel müdahale ancak direniş veya güvenlik riski durumunda yapılabilir.
5. Sık Karşılaşılan Senaryolar ve Tavsiyeler
5.1. Trafik Çevirmesi
- Belgelerinizi sakince teslim edin.
- Alkol testi talep edilirse, reddetme hakkınız yoktur, ancak testin usule uygun yapılmasını isteyebilirsiniz.
5.2. Sokakta Kimlik Kontrolü
- Özellikle turist yoğun bölgelerde kimlik kontrolü yapılabilir.
- Belgelerinizi gösterdikten sonra sebep sorabilirsiniz.
5.3. Yabancılar Ofisine Yönlendirme
- Oturum izninizde şüphe varsa sizi yabancılar şubesine götürebilirler.
- Burada da avukatla iletişim kurabilirsiniz.
5.4. Tanık Olarak İfade Verme
- Tanık olarak çağrıldığınızda doğru beyanda bulunmanız gerekir.
- Yanlış beyanda bulunmanın cezai sonuçları olabilir.
6. Hak İhlali Durumunda Yapılacaklar
6.1. Olayı Kayda Almak
- Karadağ yasalarına göre, kamuya açık yerde ses/görüntü kaydı yapmak bazı durumlarda mümkündür, ancak polisin görevini engellemeyecek şekilde yapılmalıdır.
6.2. Şikâyet Prosedürü
- Karadağ İçişleri Bakanlığı’na veya polis etik kuruluna yazılı şikâyette bulunabilirsiniz.
- Şikâyet dilekçesi Karadağca yazılmalıdır.
6.3. Avukat Desteği
- Hak ihlali durumunda yerel hukuk sistemini bilen bir avukatla çalışmak süreci hızlandırır.
7. Karadağ’da Hukuki Kültür ve Türk Vatandaşlarının Dikkat Etmesi Gerekenler
Karadağ polisi genellikle prosedüre uygun davranır ancak kültürel ve dil farkları yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Türk vatandaşlarının şu konulara dikkat etmesi faydalı olur:
- Belgeleri eksiksiz taşımak
- Karadağca veya İngilizce temel ifadeleri bilmek
- Gereksiz tartışmalardan kaçınmak
- Hukuki haklarını bilmek ve gerektiğinde sakin bir şekilde talep etmek
8. Avukat Desteğinin Önemi
Karadağ’da yaşayan Türk vatandaşları için avukat desteği şu nedenlerle önemlidir:
- Dil engelini ortadan kaldırır
- Karadağ’daki yasal prosedürleri hızlandırır
- Hak ihlali durumunda güçlü bir savunma sağlar
- Özellikle ikamet izni, şirket kuruluşu, taşınmaz işlemleri ve polisle temas gibi konularda riskleri azaltır
9. Sonuç ve Tavsiyeler
Karadağ’da polis tarafından durdurulmak olağan bir durum olabilir. Bu süreçte sakin kalmak, belgelerinizi eksiksiz sunmak ve haklarınızı bilmek sizi gereksiz sorunlardan korur.
Kısaca:
- Kimliğinizi her zaman yanınızda taşıyın
- Polisle saygılı iletişim kurun
- Haklarınızı bilin ve gerektiğinde avukat desteği alın
- Hak ihlali durumunda resmi şikâyet yollarını kullanın
Haklarınızı bilmek, yabancı bir ülkede özgürce ve güvenle yaşamanın anahtarıdır.
