1. Giriş: Karadağ’da Komşuluk Hukukunun Önemi
Karadağ, küçük yüzölçümüne rağmen farklı kültürlerden insanların bir arada yaşadığı bir ülkedir. Özellikle son yıllarda yabancı yatırımcıların, emeklilerin ve Türkiye’den göç eden ailelerin sayısında ciddi bir artış gözlenmektedir. Bu çeşitlilik, toplumun renkli yapısını ortaya koyarken aynı zamanda komşuluk ilişkilerinde uyumun önemini artırmaktadır.
Bir apartmanda ya da site içinde yaşarken, bireylerin yalnızca kendi yaşam alanları üzerinde hakları yoktur; aynı zamanda komşularının haklarına saygı göstermek ve ortak alanlarda belirlenen kurallara uymak zorundadırlar. İşte bu noktada komşuluk hukuku devreye girer.
Komşuluk hukuku, yalnızca kişisel nezaket kurallarına değil, aynı zamanda hukuki düzenlemelere dayanan bağlayıcı kurallar bütününe işaret eder. Karadağ’da bu kurallar Medeni Kanun, apartman ve site yönetimini düzenleyen özel hükümler ve belediye düzenlemeleri çerçevesinde uygulanmaktadır.
2. Karadağ Medeni Kanunu’nda Komşuluk Hukuku
Karadağ Medeni Kanunu (Zakon o obligacionim odnosima ve ilgili mülkiyet hükümleri), komşuluk hukukunun temelini oluşturur. Burada öne çıkan ilkeler şunlardır:
- Komşuya zarar vermeme ilkesi: Bir kişi, mülkiyet hakkını kullanırken komşusuna makul olmayan ölçüde zarar veremez. Gürültü, koku, duman, titreşim veya ortak alanın işgali bu kapsamda değerlendirilir.
- Hakların sınırlandırılması: Mülkiyet hakkı sınırsız değildir. Komşuluk ilişkileri gereği, bireyler haklarını toplumsal düzenle uyumlu şekilde kullanmak zorundadır.
- Ortak alanların korunması: Apartman veya sitelerde ortak kullanım alanları, tüm maliklerin eşit hakkına tabidir. Bu alanların işgali veya kötüye kullanımı hukuki uyuşmazlık doğurur.
Türkiye’deki Medeni Kanun’daki hükümlerle büyük benzerlik gösterse de Karadağ’da uygulama daha çok yerel yönetimlerin (belediyelerin) müdahaleleri üzerinden yürür. Bu nedenle, şikayet mekanizmalarında belediye ve site yönetimi daha etkin rol oynar.
3. Gürültü Problemleri
Karadağ’da en sık yaşanan komşuluk sorunlarının başında gürültü gelir. Gürültü, yalnızca yüksek sesli müzik değil, tadilat çalışmaları, evcil hayvanlar veya gece saatlerinde yapılan aktivitelerden de kaynaklanabilir.
3.1 Gürültünün Tanımı
Hukuken “gürültü”, başka kişilerin huzur ve sağlığını bozan, olağan yaşamı aşırı derecede zorlaştıran sesler olarak kabul edilir.
3.2 Gece ve Gündüz Saatleri
- Gündüz saatleri (07:00–22:00): Makul seviyede gürültüye izin verilir. Örneğin tadilat yapılabilir, ancak aşırı ses çıkarmamak kaydıyla.
- Gece saatleri (22:00–07:00): Gürültü yasağı daha sıkıdır. Bu saatlerde yüksek sesle müzik dinlemek veya tadilat yapmak komşular tarafından belediyeye ya da polise şikayet edilebilir.
3.3 Uyuşmazlıkların Çözümü
- Öncelikle komşular arasında diyalog kurulması tavsiye edilir.
- Sorun çözülmezse site yönetimine başvurulur.
- Belediye zabıtası veya polis, gürültüyü yerinde ölçerek tutanak tutabilir.
- Tekrarlanan ihlallerde para cezası ve mahkeme kararıyla yasaklama uygulanabilir.
4. Ortak Alan Kullanımı
Apartman ve site yaşamının en kritik noktalarından biri ortak alanların kullanımıdır. Karadağ mevzuatına göre, apartmanda yaşayan tüm maliklerin ortak alanlar üzerinde eşit kullanım hakkı vardır.
4.1 Ortak Alanların Kapsamı
- Merdivenler ve koridorlar
- Asansörler
- Çatı ve depo alanları
- Otopark
- Bahçe ve çocuk oyun alanları
4.2 En Sık Görülen İhlaller
- Otopark alanının sürekli aynı kişi tarafından işgal edilmesi
- Bahçenin özel kullanım alanına dönüştürülmesi
- Merdiven boşluğuna eşya bırakılması
- Ortak depo veya çatının tek taraflı kullanımı
4.3 Ortak Giderlerin Paylaşımı
Aidatlar, asansör bakımı, temizlik, güvenlik ve site elektriği gibi giderler mülkiyet oranına göre paylaştırılır. Aidat ödemeyen maliklere karşı icra takibi ve dava açılabilir.
5. Site Yönetimi ve Kat Mülkiyeti
Karadağ’da apartman ve site yönetimi, “Zakon o stanovanju i održavanju zgrada” (Bina ve Site Yönetim Kanunu) çerçevesinde düzenlenmiştir.
5.1 Yönetici (Upravnik) Seçimi
Apartmanlarda genellikle bir yönetici seçilir. Bu kişi, aidatların toplanması, bakım işlerinin yapılması ve kuralların uygulanmasından sorumludur.
5.2 Yönetim Kararları
- Basit çoğunlukla alınan kararlar: Temizlik hizmeti seçimi, aidat miktarı belirleme.
- Oybirliği gerektiren kararlar: Ortak alanın farklı amaçla kullanımı, yapısal değişiklikler.
5.3 Profesyonel Yönetim Şirketleri
Özellikle büyük sitelerde profesyonel yönetim şirketleri tercih edilir. Bu şirketler hem muhasebe hem de hukuki konularda düzen sağlar.
6. Komşular Arasında En Sık Görülen Uyuşmazlıklar
- Gürültü şikayetleri (müzik, tadilat, köpek havlaması)
- Otoparkın sürekli işgali
- Site aidatının ödenmemesi
- Çöpün zamanında çıkarılmaması, hijyen sorunları
- Evcil hayvanların serbest dolaşımı
7. Uyuşmazlıkların Çözüm Yöntemleri
- Arabuluculuk: Öncelikle dostane çözüm yolları teşvik edilir.
- Site Yönetimine Başvuru: Yönetici, çoğu zaman ilk çözüm merciidir.
- Belediye ve Polis: Gürültü, hijyen ve düzen ihlallerinde resmî denetim yapılır.
- Mahkeme Süreci:
- Gürültünün engellenmesi davası
- Ortak alanın boşaltılması davası
- Aidat ödemeyen malik hakkında icra takibi
- Tazminat davaları
8. Türk Vatandaşları İçin Pratik Öneriler
Karadağ’a taşınan Türk vatandaşları için bazı öneriler:
- Türkiye’de olduğu gibi Karadağ’da da “komşuya zarar vermeme” ilkesi geçerlidir.
- Kira sözleşmesinde site yönetimi ve aidat konularının net şekilde belirtilmesi tavsiye edilir.
- Gürültü veya ortak alan sorunlarında doğrudan komşuyla tartışmak yerine site yönetimini aracı yapmak daha uygundur.
- Avukat desteği, özellikle mahkeme ve icra süreçlerinde büyük önem taşır.
9. Örnek Senaryolar
- Senaryo 1: Gürültülü müzik çalan komşu → Önce site yönetimine şikayet, sonra belediye/polis çağrısı, en son mahkeme.
- Senaryo 2: Otoparkı sürekli işgal eden komşu → Yönetim uyarısı, sonra ortak karar, gerekirse mahkeme.
- Senaryo 3: Site aidatını ödemeyen malik → Yönetici tarafından icra takibi.
- Senaryo 4: Evcil hayvan nedeniyle yaşanan tartışma → Belediye kuralları (tasmasız dolaşım yasağı) uygulanır.
10. Sonuç: Karadağ’da Komşuluk Hukukunda Denge ve Uyum
Komşuluk hukuku, yalnızca yasal kurallar değil, aynı zamanda toplumsal uyumun da garantisidir. Karadağ’da yabancıların sayısının artması, kültürel farklılıklardan doğan anlaşmazlıkları beraberinde getirse de hukuki düzenlemeler sayesinde sorunların çözümü mümkündür.
Sonuç olarak;
- Gürültü ve ortak alan sorunları öncelikle diyalogla çözülmeli,
- Çözülemezse site yönetimi ve belediye devreye girmeli,
- En son çare olarak mahkeme yoluna gidilmelidir.
Türk vatandaşları için en önemli tavsiye, hak ararken ilişkileri koparmadan profesyonel bir hukuki destek alarak süreci yönetmektir. Bu sayede Karadağ’daki yaşam daha huzurlu ve güvenli hale gelir.
