Giriş: Şirket Oturumu ile Yaşamın Hukuki Temeli
Karadağ’da yaşayan birçok yabancı, ülkede uzun süreli ikamet hakkı elde etmenin en pratik yolunun şirket kurmak olduğunu biliyor. Ancak iş dünyasında her yatırımın ömrü aynı uzunlukta olmuyor. Kimi girişimler hedeflenen kârlılığı sağlayamıyor, kimilerinde ise ortaklık yapısı değişiyor. Bu noktada doğal bir soru doğuyor:
“Karadağ’da şirketimi kapatırsam veya devredersem, oturum iznim ne olur?”
Bu yazıda, Karadağ yabancılar hukukuna, şirketler yasasına ve idari uygulamalara dayanarak; şirket kapatma veya devir işlemlerinin oturum iznine etkilerini detaylı biçimde inceleyeceğiz. Ayrıca Avukat.me olarak müvekkillerimize sunduğumuz hukuki stratejilerden örneklerle süreci pratik açıdan da değerlendireceğiz.
1. Karadağ’da Oturum İzninin Şirket Üzerinden Alınması
Karadağ mevzuatına göre yabancılar, ülkede oturum hakkını çeşitli gerekçelerle elde edebilirler: istihdam, aile birleşimi, eğitim veya şirket sahipliği.
Bu son seçenek, özellikle Türk vatandaşları arasında en yaygın yoldur. Çünkü Karadağ yasaları, bir şirketin yöneticisi veya sahibi olan yabancıya “ekonomik faaliyet temelli oturum izni” verir.
Bu izin türü;
- Şirketin aktif olması,
- Vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesi,
- Ticaret sicilinde yöneticilik veya ortaklık statüsünün devam etmesi
şartlarına bağlıdır.
Dolayısıyla, şirketin kapatılması veya devredilmesi, oturum izninin yasal dayanağını ortadan kaldırabilir.
2. Şirket Kapatma (Likidasyon) İşleminin Oturum İznine Etkisi
Bir yabancı kişi Karadağ’da kurduğu şirketi kapatma kararı aldığında, bu işlem “likidasyon” süreciyle yürütülür.
Likidasyon kararı, ticaret mahkemesine ve vergi dairesine bildirilir; şirketin varlıkları tasfiye edilir ve sicil kaydı silinir.
Ancak bu süreç tamamlanana kadar şirket “mevcut” kabul edilir. Dolayısıyla oturum izni, tasfiye süreci boyunca teknik olarak geçerliliğini korur.
2.1. Kapanış Sürecinde Oturumun Geçerliliği
- Tasfiye süreci genellikle 2–6 ay sürer.
- Bu dönemde şirket “aktif statüde” olduğu için yabancının oturumu iptal edilmez.
- Ancak yeni oturum yenileme başvurularında göç idaresi, şirketin fiilen faaliyet gösterip göstermediğini veya likidasyon kararının kesinleşip kesinleşmediğini dikkate alır.
2.2. Kapatma İşlemi Tamamlandıktan Sonra
Şirketin tamamen kapanmasıyla birlikte, yabancının oturum izni yasal dayanağını yitirir. Bu durumda:
- Kişinin oturumu iptal edilir veya
- Kapanış sonrası 30 gün içinde ülkeden çıkış yapması gerekir.
Bazı durumlarda, aynı kişi kısa süre içinde yeni bir şirket kurarak veya başka bir şirketin ortağı olarak yeniden oturum başvurusu yapabilir.
Bu, özellikle faaliyet değişikliği veya iş planı revizyonu yapan girişimcilerde sık görülür.
3. Şirket Devri (Hisse Satışı) Durumunda Oturumun Durumu
Şirket devri, Karadağ’da çok daha sık rastlanan bir durumdur. Özellikle Türk girişimciler, mevcut şirketlerini başka bir yatırımcıya devredip yeni projelere yönelmek isteyebiliyor.
Bu durumda da yine aynı temel soru geçerlidir: Oturum izni etkilenir mi?
3.1. Hisse Devri Sonrası Yönetici Değişmezse
Eğer şirketin hisseleri devredilir ancak kişi hala yönetici (director) olarak kalırsa, oturum izni etkilenmez. Çünkü oturumun dayanağı “şirket sahipliği” kadar “yöneticilik görevi”dir.
Bu, en sık kullanılan hukuki çözüm yollarından biridir.
Birçok girişimci hisselerini devrettikten sonra, şirketin idari işleyişinde yönetici olarak kalmaya devam eder. Böylece:
- Oturum izni devam eder,
- Göç idaresi nezdinde statü değişmez,
- Vergi yükümlülükleri aynı şekilde yürür.
3.2. Hisse Devri ile Birlikte Yönetici Değişirse
Eğer kişi hem hisselerini devreder hem de yöneticilik görevinden ayrılırsa, artık şirketle bağı kalmadığı için oturum izni geçerliliğini yitirir.
Bu durumda iki ihtimal vardır:
- Yeni bir şirket kurarak tekrar oturum başvurusu yapılır.
- Başka bir şirkette yönetici veya ortak sıfatıyla yeni başvuru gerçekleştirilir.
Göç idaresi, yeni durumun belgelenmesini ister. Oturumun iptali genellikle otomatik olmaz; ancak yenileme aşamasında sistem, yöneticilik kaydı silinmiş kişilerin başvurularını reddeder.
4. Şirketin Pasif Hale Gelmesi (Faaliyetsiz Şirket) Durumunda Oturum
Bazı yatırımcılar şirketlerini kapatmadan “dondurmayı” tercih eder. Bu, Karadağ’da “non-active company” statüsünde sık rastlanan bir durumdur.
4.1. Faaliyetsiz Şirketlerde Hukuki Risk
- Şirket vergi beyanı vermiyor,
- Faaliyet göstermiyor,
- Banka hareketleri yoksa,
göç idaresi bunu “pasif şirket” olarak değerlendirir.
Bu durumda, oturum yenileme başvurusu yüksek riskli hale gelir.
4.2. Hukuki Çözüm: Asgari Faaliyet Göstermek
Karadağ’da şirketin fiilen aktif olduğunu göstermek için:
- Banka hesabında hareketlilik,
- Muhasebe beyanlarının düzenli verilmesi,
- Vergi borcu bulunmaması
gibi unsurlar önemlidir.
Bu şartlar sağlandığı sürece, şirketin kâr-zarar durumu veya ciro miktarı oturumun devamı için belirleyici değildir.
5. Oturum İzninin İptali ve Yeniden Başvuru Süreci
Şirketin kapanması veya devri sonrası oturum izni iptal edilmişse, bu kalıcı bir yasak anlamına gelmez.
Kişi, yeni bir ticari girişim veya yatırım gerekçesiyle yeniden başvuru yapabilir.
5.1. İptal Kararı Sonrası 30 Günlük Süre
Karadağ Göç İdaresi, oturumun dayanağı ortadan kalktığında kişiye genellikle 30 günlük çıkış veya yeni başvuru süresi tanır.
Bu süre içinde:
- Yeni şirket kurmak,
- Yeni iş sözleşmesi yapmak,
- Aile birleşimi başvurusu yapmak
mümkündür.
5.2. Yeniden Başvuruda Avantaj
Daha önce oturumu olan kişiler için dosya süreçleri genellikle daha hızlı ilerler.
Ayrıca önceki yasal geçmiş ve vergi uyumu, yeni oturum başvurusunda olumlu referans olarak kabul edilir.
6. Şirket Devir veya Kapanışında Avukat Desteğinin Önemi
Şirket kapatma veya hisse devri işlemleri yalnızca ticaret sicili açısından değil, oturum izni statüsü açısından da ciddi sonuçlar doğurur.
Bu nedenle sürecin mutlaka lisanslı bir avukat tarafından yürütülmesi gerekir.
6.1. Avukatın Rolü
- Ticaret siciline likidasyon veya devir bildirimi yapmak,
- Vergi dairesiyle yazışmaları yürütmek,
- Göç idaresine bilgi notu sunmak,
- Yeni oturum başvurusu için strateji belirlemek
avukatın sorumluluk alanına girer.
6.2. Avukat.me’nin Sağladığı Avantajlar
Avukat.me olarak, Karadağ’da şirket kurma, kapatma ve devir süreçlerini tek elden hukuki kontrol altında yönetiyoruz.
Böylece müvekkillerimiz hem şirket statülerini hem de oturum izinlerini riske atmadan, süreci güvenli şekilde tamamlayabiliyor.
7. Uygulamada Karşılaşılan Örnek Senaryolar
Örnek 1: Hisse Devri Sonrası Yönetici Olarak Kalmak
Bir Türk yatırımcı, Podgorica’daki şirketini Karadağlı bir ortağa devrediyor; ancak yönetici olarak görevine devam ediyor.
Bu durumda oturumu kesintisiz devam ediyor ve yeni oturum yenilemesinde sorun yaşanmıyor.
Örnek 2: Şirketin Likidasyon Sürecinde Oturum Yenileme
Bir kişi şirketini kapatma sürecine girmiş ancak tasfiye tamamlanmadan oturum yenileme talebi yapmış.
Göç idaresi, “şirket hâlâ aktif olduğu” gerekçesiyle oturumu yeniliyor, ancak kapanış sonrası yeniden başvuru isteniyor.
Örnek 3: Şirket Faaliyetsiz Kaldığı için Red Kararı
Bazı kişiler beyanname vermediği veya banka hareketi olmadığı için “pasif şirket” olarak görülüp oturum yenileme reddi alıyor.
Bu nedenle muhasebe beyanlarının düzenli tutulması kritik önem taşıyor.
8. Geleceğe Yönelik Hukuki Öneriler
- Kapatma Kararı Almadan Önce Avukatla Görüşün:
Likidasyon kararının hemen ardından oturum dayanağınız ortadan kalkabilir. Bu nedenle kapatmadan önce yeni statünüzü planlayın. - Devir Sözleşmelerini Resmi Noter Onaylı Yapın:
Göç idaresi sadece noter tasdikli hisse devirlerini geçerli sayar. Gayriresmî satış sözleşmeleri, oturumda delil kabul edilmez. - Yeni Şirket veya Ortaklık Planını Önceden Kurun:
Oturumun kesintiye uğramaması için yeni şirket kuruluşu veya ortaklık belgeleri kapanıştan önce hazırlanmalıdır. - Vergi ve Sosyal Güvenlik Uyumuna Dikkat Edin:
Şirketin kapanışı sırasında vergi borcu veya eksik beyan varsa, oturum yenileme veya yeni başvuru süreci olumsuz etkilenir.
9. Hukuki Dayanaklar ve Yasal Çerçeve
- Karadağ Yabancılar Yasası (Zakon o strancima)
Madde 40-41: Yabancının oturum hakkı, ekonomik faaliyet statüsüne bağlıdır. - Ticaret Şirketleri Yasası (Zakon o privrednim društvima)
Madde 142-158: Şirketin tasfiyesi, feshi ve hisse devri prosedürleri düzenlenir. - Vergi İdaresi Yönetmeliği
Şirketin faaliyetsiz kalması veya kapanması halinde beyan yükümlülükleri belirtilir. - İçişleri Bakanlığı – Göç Dairesi Uygulama Kılavuzu (2024 Günceli)
Oturumun dayanağının ortadan kalkması halinde iptal ve yeniden başvuru süreci açıklanır.
10. Sonuç: Karadağ’da Yatırımcı Oturumunun Devamlılığı İçin Hukuki Planlama Şart
Karadağ’da şirket üzerinden alınan oturum izni, yalnızca bir yaşama hakkı değil, aynı zamanda bir ekonomik statü belgesi niteliğindedir.
Bu nedenle şirketin kapatılması, devri veya faaliyetsiz hale gelmesi doğrudan oturum iznini etkiler.
Ancak bu etki önceden planlandığında ve hukuki danışmanlıkla yönetildiğinde, herhangi bir kayıp yaşanmadan çözülebilir.
Avukat.me olarak biz, müvekkillerimizin şirket statüsünü ve oturum izinlerini bir bütün olarak ele alıyoruz.
Amacımız, Karadağ’da sürdürülebilir bir yaşam ve iş düzeni kurmak isteyen herkese güvenli, yasal ve stratejik çözümler sunmaktır.
