Giriş
Karadağ, son yıllarda hem turistik hem de yatırımcılar için Balkanlar’ın en cazip ülkelerinden biri hâline geldi. Adriyatik kıyılarındaki doğal güzellikler, Avrupa’ya yakın konumu ve ekonomik fırsatlar, Türk vatandaşları dâhil birçok yabancının ilgisini çekiyor. Bu süreçte en çok merak edilen konulardan biri ise oturum izni ile çalışma izni arasındaki farklardır. Her iki izin de Karadağ’da yasal şekilde yaşamanızı veya çalışmanızı sağlar; ancak yasal dayanakları, başvuru şartları, avantajları ve yükümlülükleri farklıdır.
Bu yazıda, Karadağ oturum izni ve çalışma izni arasındaki temel farkları, başvuru prosedürlerini, hangi durumlarda hangisinin tercih edilmesi gerektiğini ve Avukat.me olarak hukuki destek avantajlarımızı ayrıntılı biçimde ele alıyoruz.
1. Tanımlar ve Temel Kavramlar
Oturum İzni Nedir?
Karadağ oturum izni (boravišna dozvola), yabancıların ülkede yasal olarak ikamet etmesini sağlayan belgedir. Bu izin; çalışma, eğitim, aile birleşimi, emeklilik, mülk sahipliği veya şirket kurma gibi gerekçelerle alınabilir. Oturum izni sahibine otomatik olarak çalışma hakkı verilmez; amacı, Karadağ’da yasal olarak yaşamaktır.
Çalışma İzni Nedir?
Çalışma izni (radna dozvola) ise yabancının Karadağ’da gelir elde edici faaliyetlerde bulunabilmesi, yani yasal olarak çalışabilmesi için zorunlu olan belgedir. Genellikle işveren tarafından başvurulur ve belirli bir iş yeri veya sektör için geçerlidir.
2. Hukuki Dayanaklar ve Mevzuat
Karadağ yabancılar yasası, göçmenlik ve çalışma yasaları, bu iki iznin çerçevesini çizer.
- Oturum izni: “Law on Foreigners” kapsamında düzenlenir.
- Çalışma izni: “Law on Employment and Work of Foreigners” hükümlerine tabidir.
Bu iki yasa arasındaki en önemli fark; oturum izninin ülkeye giriş ve ikamet için, çalışma izninin ise iş gücü piyasasına katılım için düzenlenmiş olmasıdır.
3. Başvuru Süreçleri
3.1 Oturum İzni Başvurusu
- Gerekçe Belirleme: Şirket kurmak, mülk sahibi olmak, aile birleşimi, eğitim vb.
- Belgeler: Pasaport, biyometrik fotoğraf, sabıka kaydı (apostilli), finansal yeterlilik kanıtı, sağlık sigortası.
- Başvuru Yeri: Karadağ Emniyet Müdürlüğü (Ministry of Interior).
- Süre: Genellikle 15-20 gün.
3.2 Çalışma İzni Başvurusu
- İş Sözleşmesi: İşverenin onayı gerekir.
- İş Gücü Piyasası Kontrolü: Yerel iş gücüyle karşılaştırma yapılır.
- Belgeler: Pasaport, sağlık raporu, mesleki yeterlilik belgeleri, işveren taahhüdü.
- Başvuru Yeri: Karadağ Çalışma Bakanlığı.
- Süre: Ortalama 30 gün.
4. Önemli Farklar
| Kriter | Oturum İzni | Çalışma İzni |
|---|---|---|
| Amaç | Ülkede yasal ikamet | Yasal çalışma ve gelir elde etme |
| Başvuru Sahibi | Yabancı kişi | İşveren veya kişi (duruma göre) |
| Gereklilik | Mülk, şirket, eğitim vb. | İş teklifi, mesleki yeterlilik |
| Süre | 1 yıl (yenilenebilir) | Genellikle 1 yıl, iş sözleşmesine bağlı |
| Haklar | Oturma, eğitim, sağlık | Çalışma + sosyal güvenlik |
| Çalışma Yetkisi | Yok (ek belge gerekir) | Var |
5. Hangi Durumda Hangisi Tercih Edilmeli?
- Yatırımcı ve Girişimciler: Şirket kurmak isteyenler genellikle önce oturum izni alır. İhtiyaç hâlinde çalışma izni eklenir.
- Profesyonel Çalışanlar: Karadağ’da iş teklifi alanlar için çalışma izni önceliklidir.
- Emekliler ve Dijital Göçebeler: Sadece oturum izni yeterlidir.
6. Şirket Kurarak Oturum ve Çalışma İzni
Avukat.me olarak en sık önerdiğimiz yöntem, şirket kurarak oturum izni almaktır. Bu yöntemle hem ikamet hem de kendi işinizde çalışma hakkı elde edebilirsiniz. Karadağ yasaları, şirket sahiplerine aynı zamanda kendi işlerinde çalışma izni imkânı tanır. Bu nedenle girişimciler için çifte avantaj sunar.
7. Yenileme ve Uzatma Süreçleri
- Oturum İzni: Her yıl yenilenir. Şirket aktifliği, vergi beyannameleri gibi kanıtlar istenir.
- Çalışma İzni: İş sözleşmesinin devamı gerekir. İşveren değişirse yeni başvuru yapılmalıdır.
8. Haklar ve Yükümlülükler
Oturum İzni Sahiplerinin Hakları
- Karadağ’da yasal ikamet
- Eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim
- Emlak satın alma ve şirket kurma hakkı
Çalışma İzni Sahiplerinin Hakları
- Yasal çalışma ve maaş geliri
- Sosyal güvenlik sistemi (emeklilik, sağlık)
- İş sözleşmesine dayalı ikamet
9. Avantaj ve Dezavantaj Karşılaştırması
Oturum İzni Avantajları
- Daha esnek gerekçeler
- Mülk veya şirket üzerinden bağımsız yaşam
Dezavantajları
- Çalışma hakkı için ek izin gerekir
Çalışma İzni Avantajları
- Gelir elde etme ve sosyal haklar
- İş güvencesi
Dezavantajları
- İşverene bağımlılık
- İş değişikliğinde yeniden başvuru zorunluluğu
10. Avukat Desteğinin Önemi – Avukat.me ile Güvenli Süreç
Her iki izin türü de titiz hukuki süreçler gerektirir. Eksik veya hatalı evrak, başvurunun reddine yol açabilir.
- Avukat.me ekibi olarak hem oturum hem de çalışma izni başvurularında tüm belgeleri hazırlıyor, süreci sizin adınıza takip ediyoruz.
- Şirket kuruluşu, vergi yükümlülükleri ve ikamet yenilemeleri konusunda tam kapsamlı danışmanlık sunuyoruz.
- Türkçe ve Karadağca hukuki dil farklarını ortadan kaldırarak resmi makamlarda hata riskini minimuma indiriyoruz.
11. Sık Sorulan Sorular
1. Oturum izni çalışma hakkı verir mi?
Hayır, ayrı bir çalışma izni gerekir.
2. Çalışma izni olmadan serbest meslek yapılabilir mi?
Hayır, gelir elde edici her faaliyet için izin şarttır.
3. Şirket kurarsam hem oturum hem çalışma izni alabilir miyim?
Evet, şirket sahipleri kendi şirketlerinde çalışma hakkına sahiptir.
Sonuç
Karadağ’da yaşamayı veya iş kurmayı planlayan yabancılar için oturum izni ve çalışma izni arasındaki farkı bilmek kritik önemdedir. Oturum izni, Karadağ’da yasal olarak ikamet etmenin kapısını açarken; çalışma izni, gelir elde etmenizi ve sosyal haklardan yararlanmanızı sağlar. Yatırımcılar, girişimciler ve profesyoneller için en doğru yol haritası, her iki iznin de avantajlarını bir arada değerlendirmektir.
Avukat.me olarak, başvuru dosyalarınızın eksiksiz hazırlanmasını ve sürecin güvenle tamamlanmasını sağlıyoruz. Karadağ’da yeni bir hayat kurmak veya işinizi genişletmek istiyorsanız, profesyonel hukuki destekle süreci riske atmadan ilerleyin.
